มรดกโลกในอินโดนีเซีย 1 : กลุ่มวัดบรมพุทโธ

ประเภท : มรดกโลกทางวัฒนธรรม

ปีที่ขึ้นทะเบียน : พ.ศ. 2534

ชื่อเป็นทางการ :  กลุ่มวัดบุโรพุทโธ  (Borobudur Temple Compounds)

ที่ตั้ง : จังหวัดชวากลาง เกาะชวา อินโดนีเซีย

เรียบเรียง : นัชรี  อุ่มบางตลาด

กลุ่มวัดบุโรพุทโธ  (Borobudur Temple Compounds)

ความเป็นมา 

บูโรบูดูร์ หรือ กลุ่มวัดบุโรพุทโธ  (Borobudur Temple Compounds) คือ สถาปัตยกรรมที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งของศาสนาพุทธลัทธิมหายาน เป็นสถานที่สำคัญและเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงของอินโดนีเซีย สร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 13-14 ประมาณปี พ.ศ. 1293-1393 ในช่วงรัชสมัยของราชวงศ์เลนทราแห่งชวา สร้างขึ้นด้วยแรงศรัทธาต่อพระพุทธศาสนาของชนชาวศรีวิชัย ประติมากรรมแต่ละชิ้นได้รับการจัดวางอย่างงดงามลงตัวและมีความหมายอันมีนัยถึงธรรม ธรรมชาติ หรือจักรวาล

กลุ่มวัดบรมพุทโธ ภาพจาก : en.wikipedia.org/wiki/Borobudur

ที่ตั้ง

ตั้งอยู่ในภาคกลางของเกาะชวา บนที่ราบเกฑุ ทางฝั่งขวาใกล้กับแม่น้ำโปรโก ห่างจากยอกยาการ์ตาไปทางตะวันตกเฉียงเหนือราว 40 กิโลเมตร

ความสำคัญและลักษณะทางสถาปัตยกรรม

บุโรพุทโธ สร้างขึ้นจากหินลาวาหรือหินแอนดีไซต์ (Andesite) ซึ่งเป็นหินภูเขาไฟขนาดใหญ่ มีพื้นที่โดยรวมประมาณ 55,000 ตารางเมตร สร้างเป็นรูปทรงปิรามิดที่มีลานเป็นชั้นลดหลั่นกัน ส่วนฐานเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมจัตุรัสกว้างยาวด้านละประมาณ 118 เมตร แต่ละด้านมีบันไดและซุ้มประตูขึ้นสู่มหาเจดีย์ มีทั้งหมด 10 ชั้น ชั้นที่ 1-6 มีเป็นลานรูปสี่เหลี่ยน ส่วนชั้นที่ 7-10 เป็นลานรูปทรงกลม รอบ ๆ ลานวงกลมมีเจดีย์ทรงระฆังคว่ำ จำนวน 72 องค์ แต่ละองค์บรรจุด้วยพระพุทธรูป ตั้งเรียงรายอยู่ 3 ระดับ โอบล้อมพระเจดีย์องค์ใหญ่ซึ่งตั้งอยู่บนลานวงกลมชั้นสูงสุด

ภาพจาก : mostbeautifulplacesintheworld.org/?p=2821

ลักษณะการก่อนสร้างของบุโรพุทโธ มีความหมายในทางธรรม ดังนี้

> ส่วนฐานของบุโรพุทโธ ประกอบด้วยขั้นบันไดใหญ่ 4 ขั้น กำแพงรอบฐานมีภาพสลักที่แสดงให้เห็นถึงความเป็นมนุษย์ที่ยังข้องอยู่ในความสุข ความปรารถนา ส่วนนี้จึงเปรียบเสมือนยู่ในขั้นกามภูมิ
ส่วนที่สอง ผนังระเบียงสลักภาพเรื่องราวเกี่ยวกับพุทธประวัติและชาดกต่างๆ เปรียบเสมือนขั้นตอนที่มนุษย์เริ่มหลุดพ้นจากกิเลศทางโลกได้บางส่วน ถือเป็นขั้นรูปภูมิ
ส่วนที่สาม คือส่วนของฐานกลมที่มีเจดีย์ทรงระฆังคว่ำ จำนวน 72 องค์ แต่ละองค์บรรจุด้วยพระพุทธรูปอยู่ภายใน ตั้งเรียงรายโอบล้อมพระเจดีย์องค์ใหญ่อยู่ 3 ระดับ จำนวนเจดีย์ 72 องค์นั้น ในทางธรรมแล้วหมายถึง รูป 18  เจตสิก 52  จิต 1  นิพพาน 1 และฐานพระเจดีย์ที่เป็นรูปบัวผลิบานบ่งบอกถึงการรู้ตื่นและเบิกบาน ส่วนพระเจดีย์องค์ใหญ่ที่ภายในไม่ได้บรรจุสิ่งใดไว้ สื่อให้เห็นถึงความว่าง อันถึงที่สุดของนิพพาน ส่วนนี้เปรียบเสมือนขั้นตอนที่มนุษย์ไม่ผูกพันกับทางโลกอีกต่อไป ถือเป็นขั้นอรูปภูมิ 

ภาพจาก : en.wikipedia.org/wiki/Borobudur 

โบโรบูดูร์ คงความยิ่งใหญ่เป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจผู้คนจนถึงต้นพุทธศตวรรษที่ 18 ใกล้สิ้นยุคของศรีวิชัย ซึ่งชาวโปรตุเกสได้เริ่มเข้ามายึดครองหมู่เกาะต่างๆ และอิทธิพลของศาสนาอิสลามได้เข้ามาแทนที่ บุโรพุทโธจึงได้ถูกลืมเลือนและถูกทิ้งร้างเป็นเวลาหลายร้อยปี จนกระทั่งในพุทธศตวรรษที่ 24 เซอร์โทมัส แสตนฟอร์ด ราฟเฟิล ชาวดัทซ์ ได้ค้นพบบุโรพุทโธในสภาพที่เต็มไปด้วยซากปรักหักพัง มีการบูรณปฏิสังขรณ์ครั้งแรกในระหว่าง พ.ศ.2448-2453 ต่อมาในระหว่างปี พ.ศ 2513-2533 รัฐบาลอินโดนีเซียได้มีการปฏิสังขรณ์ใหญ่อีกครั้งโดยมีองค์การยูเนสโกของสหประชาชาติ ได้ให้ทุนสนับสนุน รวมทั้งเงินทุนอุดหนุนจากบางประเทศที่นับถือพุทธศาสนา รวมทั้งประเทศไทยด้วย

การขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก

โบโรบูดูร์ ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกด้านวัฒนธรรม ภายใต้ชื่อ "กลุ่มวัดบรมพุทโธ" เมื่อปี พ.ศ. 2534 ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 15 เมืองคาร์เทจ ประเทศตูนิเซีย โดยมีคุณสมบัติตรงตามข้อกำหนดและหลักเกณฑ์ในการพิจารณามรดกโลด้านวัฒนธรรมจำนวน 3 ข้อ คือ
 (i) เป็นตัวแทนในการแสดงผลงานชิ้นเอกที่จัดทำขึ้นด้วยการสร้างสรรค์อันชาญฉลาดของมนุษย์
 (ii) เป็นสิ่งที่มีอิทธิพลยิ่ง ผลักดันให้เกิดการพัฒนาสืบต่อมาในด้านการออกแบบทางสถาปัตยกรรม อนุสรณ์สถาน ประติมากรรม สวน และภูมิทัศน์ ตลอดจนการพัฒนาศิลปกรรมที่เกี่ยวข้อง หรือการพัฒนาการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ ซึ่งได้เกิดขึ้นในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง หรือบนพื้นที่ใดๆ ของโลกซึ่งทรงไว้ซึ่งวัฒนธรรม
 (vi) มีความคิดหรือความเชื่อที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับเหตุการณ์ หรือมีความโดดเด่นยิ่งในประวัติศาสตร์

---

อ้างอิง : 

ศูนย์ข้อมูลมรดกโลก. กระทรวงวัฒนธรรม . “แหล่งมรดกโลก” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http://www.thaiwhic.go.th/heritage.aspx (13 ธันวาคม 2556).

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. มูลนิธิวิกิมีเดีย. “บรมพุทโธ” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http://th.wikipedia.org/wiki/บรมพุทโธ (8 เมษายน 2557).

UNESCO World Heritage Centre. “Borobudur Temple Compounds” [online]. Available http://whc.unesco.org/en/list/592/ (25 March 2014).