ประเภท : มรดกโลกทางวัฒนธรรม
ปีที่ขึ้นทะเบียน : พ.ศ. 2534
ชื่อเป็นทางการ : กลุ่มวัดพรัมบานัน (Prambanan Temple Compounds)
ที่ตั้ง : จังหวัดชวากลาง เกาะชวา อินโดนีเซีย
เรียบเรียง : นัชรี อุ่มบางตลาด
กลุ่มวัดพรัมบานัน (Prambanan Temple Compounds)
ความเป็นมา
ปรัมบานัน (Prambanan) หรือ จันดีปรัมบานัน (Candi Prambanan) หรือกลุ่มวัดพรัมบานัน (Prambanan Temple Compounds) เป็นสิ่งก่อสร้างที่มีความสำคัญไม่น้อยกว่าบุโรพุทโธ เพราะเป็นเทวสถานในศาสนาฮินดูที่ใหญ่ที่สุดในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ สร้างขึ้นเพื่ออุทิศถวายแด่เทพเจ้าที่ยิ่งใหญ่ทั้ง 3 องค์ของฮินดู คือ พระพรหม พระนารายณ์ พระอิศวร และสัตว์เทพพาหนะ สร้างขื้นเมื่อราวปี พ.ศ. 1390 แต่หลังจากสร้างเสร็จได้ไม่นาน ก็ถูกทอดทิ้งและถูกปล่อยให้ทรุดโทรมตามกาลเวลา จนเมื่อถึงปี พ.ศ. 2461 จึงได้มีการเริ่มบูรณะขึ้นมา การบูรณะสิ่งก่อสร้างหลักสิ้นสุดลงเมื่อปี พ.ศ. 2496
ภาพจาก: http://voyagista.com/category/inasia/indonesia/
ที่ตั้ง
ตั้งอยู่ในสวนสาธารณะปรัมบานันที่กว้างใหญ่ ในเขตชวากลาง ของอินโดนีเซีย ห่างจากเมืองยอกยาการ์ตาไปทางตะวันออกประมาณ 18 กิโลเมตร
ความสำคัญ และ ลักษณะทางสถาปัตยกรรม
ปรัมบานัน เป็นกลุ่มสิ่งก่อสร้างด้วยหินจำนวนหลายหลัง ลักษณะคล้ายเทวลัยหรือปราสาท มีเทวลัยหลัก 8 หลังอยู่ตรงกลาง รายล้อมด้วยขนาดเล็กเป็นบริวารอีกมากกว่า 200 หลัง และมีแนวกำแพงล้อมรอบ ความโดดเด่นทางสถาปัตยกรรมของปรัมบานันคือองค์เทวาลัย และภาพแกะสลักนูนตามกำแพงที่ปราณีตสวยงาม เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับบรรดาเทพเจ้าหรือเรื่องรามายณะและตำนานอื่น ๆ แสดงให้เก็นถึงความความยิ่งใหญ่ ความงาม และความสำคัญของศาสนาฮินดูในอดีต ทำให้วิหารปรัมบานันได้รับการยกย่องจากองค์การยูเนสโกให้เป็นมรดกโลก
แบบจำลองปรัมบานันในลักษณะสภาพสมบูรณ์
ภาพจาก : http://en.wikipedia.org/wiki/Prambanan
สิ่งก่อสร้างหลักที่มีขนาดใหญ่และมีความโดดเด่น คือ เทวาลัยขนาดใหญ่ 3 หลังตั้งอยู่กลางกลุ่มเทวลัย หันหน้าประทางทิศตะวันออก ออกแบบคล้ายเจดีย์ทรงกลีบมะเฟืองซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากศิลปะอินเดียง องค์ประธานหลังกลางที่ใหญ่ที่สุด เด่นที่สุด และสูงที่สุด มีความสูงถึง 47 เมตร เป็นเทวาลัยที่สร้างขึ้นถวายแด่พระอิศวร ส่วนอีก 2 หลังที่มีขนาดเล็กกว่าอยู่ทางด้านทิศเหนือและทิศใต้นั้น เทวาลัยทิศเหนือสร้างถวายแด่พระนารายณ์ และเทวาลัยทิศใต้สร้างขึ้นถวายแด่พระพรหม
เมื่อศตวรรษที่ 17 ได้เกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ ทำให้ปรัมบานันได้รับความเสียหายอย่างหนัก เหลือองค์เทวลัยที่ไม่ถล่มลงมาเพียง 10 หลังเท่านั้น กลุ่มหินสีดำอยู่กระจัดกระจายบนเส้นทางเข้าเทวสถานซึ่งเป็นร่องรอยที่เหลือไว้หลังแผ่นดินไหวดังกล่าว หลังจากที่ถูกหลงลืมมาหลายศตวรรษ ปี พ.ศ. 2473 เขตโบราณสถานนี้ได้รับการบูรณะปฏิสังขรณ์ภายใต้การช่วยเหลือของประชาคมระหว่างประเทศ เมื่อปี พ.ศ. 2549 ได้เกิดแผ่นดินไหวอีกครั้งขนาด 6.3 ริกเตอร์ สร้างความเสียหายให้แก่ปรางค์ที่เหลือหลังแผ่นดินไหวนี้ได้มีโครงการบูรณปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ โดยใช้เวลาถึง 6 ปี องค์เทวลัยหลัก 3 หลัง จึงได้รับการบูรณะปฏิสังขรณ์แล้วเสร็จ และได้เปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชม
ภาพจาก : http://onnycarr.com/2014/01/18/prambanan-aerial
การขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก
ปราสาทหินปรัมบานันได้รับขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 15 ภายใต้ชื่อ "กลุ่มวัดปรัมบานัน (Prambanan Temple Compounds)" เมื่อปี พ.ศ. 2534 ที่เมืองคาร์เทจ โดยมีคุณสมบัติตรงตามข้อกำหนดและหลักเกณฑ์ในการพิจารณามรดกโลกด้านวัฒนธรรมจำนวน 2 ข้อ ดังนี้
(i) เป็นตัวแทนในการแสดงผลงานชิ้นเอกที่จัดทำขึ้นด้วยการสร้างสรรค์อันชาญฉลาดของมนุษย์
(iv) เป็นตัวอย่างอันโดดเด่นของประเภทของสิ่งก่อสร้างอันเป็นตัวแทนของการพัฒนา ทางด้านวัฒนธรรม สังคม ศิลปกรรม วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี อุตสาหกรรม ในประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ
อ้างอิง :
วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. มูลนิธิวิกิมีเดีย. “โบโรบูดูร์” [ระบบออนไลน์].
แหล่งที่มา http://th.wikipedia.org/wiki/โบโรบูดูร์ (8 เมษายน 2557).
Els Slots. “Prambanan Temple Compounds” [online].
Available http://www.worldheritagesite.org/sites/prambanan.html (25 March 2014).
UNESCO World Heritage Centre. “Prambanan Temple Compounds” [online]. Available http://whc.unesco.org/en/list/642 (25 March 2014).
Wikipedia free encyclopedia. Wikimedia Foundation. “Prambanan” [Online].
Available http://en.wikipedia.org/wiki/Prambanan (8 April 2014).
