ประเภท : มรดกโลกทางวัฒนธรรม
ปีที่ขึ้นทะเบียน : พ.ศ.2551
ชื่อเป็นทางการ : ปราสาทพระวิหาร (Temple of Preah Vihear)
ที่ตั้ง : จังหวัดพระวิหาร กัมพูชา
เรียบเรียง : อุบลรัตน์ มีโชค
ปราสาทพระวิหาร (Temple of Preah Vihear)
ความเป็นมา
ปราสาทพระวิหาร (Temple of Preah Vihear) เป็นโบราณสถานอายุประมาณ 1,000 ปี ซึ่งชาวไทยมักเรียกว่า “เขาพระวิหาร” และที่ประเทศกัมพูชาเรียกขานว่า “เปรี๊ยะวิเฮียร์” สร้างขึ้นในหลายรัชสมัยของกษัตริย์แห่งราชอาณาจักรขอมเริ่มก่อสร้างตั้งแต่รัชสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 2 ซึ่งปกครองอาณาจักรในช่วงปี พ.ศ.1345-1388 และนักประวัติศาสตร์มีความเห็นว่าปราสาทพระวิหารสร้างเสร็จสมบูรณ์ในสมัยพระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 (ครองราชย์ พศ. 1656-1693) สร้างขึ้นเพื่อถวายแด่เทพเจ้าคือพระศิวะ ของศาสนาฮินดู
ปราสาทพระวิหาร
ภาพจาก : http://deworde.blogspot.com/2014/01/rihla-journey-41-angkor-cambodia.html
ที่ตั้ง
ปราสาทพระวิหารตั้งอยู่บนผาเป้ยตาดี (Pey Tadi) ของเทือกเขาพนมดงรัก ซึ่งเป็นเส้นเขตแดนระหว่างไทยกับกัมพูชา การเยี่ยมชมปราสาทพระวิหารขึ้นได้สองทาง คือ ฝั่งไทยเขตอำเภอกันทรลักษ์ จังหวัดศรีสะเกษ ส่วนกัมพูชาได้สร้างถนนคอนกรีตยาว 3 กิโลเมตรไต่เขาขึ้นไปยังปราสาทพระวิหาร เขตอำเภอจอมกระสาน จังหวัดพระวิหาร
ความสำคัญและลักษณะทางสถาปัตยกรรม
ปราสาทมีความโดดเด่นที่ทำเลที่ตั้งปราสาท ซึ่งอยู่บนชะง่อนผาหิน ซึ่งเรียกว่าผาเป้ยตาดี มองลงมาเห็นทิวทัศน์ของประเทศกัมพูชา ลักษณะเด่นของสถาปัตยกรรมคือ เป็นกลุ่มปราสาทที่มีระเบียงคดเชื่อมระหว่างปราสาทแต่ละหลังเริ่มตั้งแต่ทางลาดต่ำเชิงเขาเป็นทิวขึ้นไปจุดถึงสุดผาชัน ปราสาทพระวิหารมีความเป็นเอกในเชิงสถาปัตยกรรมขอมและการตกแต่งปราสาทด้วยประติมากรรมศิลปะขอมโบราณ ตัวปราสาทมีความยาวในแนวแนวเหนือใต้ 800 เมตร มีความโดดเด่นในการออกแบบ การวางผังปราสาท ประติมากรรมที่นำมาประดับตกแต่งด้วยหินแกะสลักภาพแกะสลักนูนต่ำ กับทั้งการสร้างปราสาทให้มีความสอดคล้องกลมกลืนกับธรรมชาติแวดล้อม ทำให้ภูมิทัศน์ของปราสาทพระวิหารที่อยู่หน้าผาสูงมีความสง่างามย่างยิ่ง ความสำคัญของปราสาทพระวิหาร เชื่อกันว่าสร้างขึ้นเพื่อถวายพระศิวะที่ทรงประทับบนยอดเขาไกรลาส ซึ่งเป็นยอดเขาสูงสุดของเขาพระสุเมรุ ศูนย์กลางจักรวาล ทำให้ปราสาทแห่งนี้เปรียบเหมือนการค่อย ๆ ก้าวไปสู่ที่ประทับของพระศิวะ หากมองจากข้างล่างหน้าผาจะเห็นตัวปราสามเหมือนวิมาณสวรรค์ลอยอยู่บนฟากฟ้า โดยมีแผ่นดินเขมรต่ำ ประหนึ่งมหาสมุทรรองรับอยู่เบื้องล่าง
ภาพจาก : http://freehdw.com/wallpaper/preah-vihear-temple-118436.html
ภาพจาก : http://whc.unesco.org/en/documents/123642
การขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก
ปราสาทพระวิหารได้รับขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก เมื่อปี พ.ศ. 2551 โดยมีคุณสมบัติตรงตามข้อกำหนดและหลักเกณฑ์ในการพิจารณามรดกโลกด้านวัฒนธรรมจำนวน 1 ข้อ ดังนี้
(i) เป็นตัวแทนในการแสดงผลงานชิ้นเอกที่จัดทำขึ้นด้วยการสร้างสรรค์อันชาญฉลาดของมนุษย์
อ้างอิง :
ศุภลักษณ์ สนธิชัย “100 มรดกโลก” สำนักพิมพ์อทิตตา. กรุงเทพฯ: พิมพ์ครั้งที่ 2
สุทธินีย์ พรหมมาลี. “ปราสาทพระวิหาร” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา
http://suttineemoticha.blogspot.com/2012/07/blog-post.htm (6 กรกฎาคม 2555)
UNESCO World Heritage Centre. “Temple of Preah Vihear” [online]. Available http://whc.unesco.org/en/list/1224. (20 June 2014)
